“Neen, later wordt het niet beter, dan moet je toch ook gaan werken, kom je thuis, eet je en ga je slapen? Elke dag opnieuw?”
Zoonlief is net terug van school en duidelijk vermoeid zwiert hij zijn boekentas in een hoek en trekt de ijskastdeur bijna uit zijn hengsels op zoek naar eten. Die jongen heeft een kracht waar hij zichzelf nog niet van bewust is en die duidelijk nog wat kanalisatie behoeft.
Met een iets verhoogde zeemzoete stem heb ik hem gevraagd hoe het op school was die dag. En voegde er ‘mi Amor’ aan toe. Maar dat mocht allemaal niet baten. “Kut. Zoals altijd. Niets gegeten. Waarom? Omdat dat me niet interesseert maar ik heb dus nu keiveel honger. Niets geleerd, neen. Iets interessant? Laat me niet lachen, er is niets dat me boeit.” En in een poging om iets hoopvols te zeggen had ik toegevoegd dat hij er bijna van af was, van het lycée, en dat het er dan helemaal anders zou gaan uitzien.
Zo dadelijk moeten we samen achter de computer duiken en zijn toekomst uitstippelen. In Frankrijk moet je je in het laatste jaar van het lycée inschrijven op de website ‘parcoursup’, duizend en één documenten uploaden en keuzes maken: wat en waar en welke opties en als die maanden later niet aanvaard zouden worden moet je helemaal opnieuw beginnen. We staan voor een traject van lange adem.
Toen ik dat twee jaren geleden voor de oudste moest doen was ik niet alleen veel te laat hieraan begonnen maar ook, dat was het eerste jaar dat die website in gebruik werd genomen en er waren continu foutmeldingen. Om gek van te worden. In Frankrijk ontwerpen ze elk jaar nieuwe websites waar je allerlei persoonlijke informatie opnieuw moet uploaden. Voor je belastingaangiftes, voor je sociale bijdragen, voor je sociale zekerheid, voor de inschrijvingen van je kind op school, voor het kot waar je kind verblijft, voor de schoolverzekering van de kinderen en ga zo maar door. Ik vraag me wel eens af op hoeveel servers mijn identiteitskaart of een elektriciteitsfactuur ter bewijs van onze woonachtigheid in Frankrijk geparkeerd staan. En ook: hoeveel werk creëren Fransen niet met continu nieuwe tools te maken om informatie te verzamelen? Het zou het leven moeten versimpelen maar ondertussen weet niemand nog waar je wat moet invullen en opzoeken. Maar dat is misschien de hele opzet, meer administratie is uiteraard ook minder tijd om de staken.
In een land waar mensen aan de kassa nog een cheque uitschrijven voor een pakje boter van 2 euro, kan je je immers aan alles verwachten. Toen ik nog een koekjesbakkerij in de bergen had, werd ik gek van die cheques. De winstmarge op een zakje koekjes daalde zienderogen bij elke cheque, die je samen met een handmatig ingevuld strookje moet afleveren bij je bank, minstens 20 minuten rijden, en waar er dan ook nog bankkosten voor in rekening worden gebracht.
Ik denk wel eens aan die mensen die die cheques en hun bijhorende ingevulde strookjes uit de post vissen, handschriften moeten ontcijferen en dat dan weer ingeven in een computer. Respect voor hen maar ik word daar niet gelukkig van en voel mijn zoon zijn verzuchtingen. Het zal je werk van alle dag maar zijn.
En het is me niet vreemd, want tussen al mijn verschillende jobs zaten er ook enkele bij waarvoor ik me elke dag naar het werk sleepte en me rechthield met de mantra: ‘je brengt eten op de plank voor je kinderen, dat is ook heel waardevol.’
Maar er zijn ook openingen in een mensenleven. Wanneer je denkt dat je bijna insneeuwt als je richting de 50 gaat, think again! Oudere, wijze vrouwen hebben me er eerder, tijdens zo’n dip, al op gewezen: dat alles altijd mogelijk is en je jezelf altijd opnieuw kan heruitvinden. Als je in een dal zit denk je: ‘jaja, dat zal wel’ want dan zie je niet wat er achter een berg ligt te blinken. Maar ik voel me nu op een hoog(te)punt. Rondom mij zie ik allemaal vruchtbare gronden vol nieuwe paden. Ik voel me ook strijdvaardiger dan ooit: ik weiger een verschrompeld oud besje te worden dat in de routine en dagelijkse sleur een stille dood sterft.
Die herwonnen levensvreugde, dat portaal aan mogelijkheden, wil ik zo graag doorgeven aan mijn zoon die na jaren in een Frans klassiek schoolsysteem bijna uitgedoofd is. Dus ik blijf zaadjes opgooien: je hoeft helemaal niet direct te gaan studeren, je kan ook van alles anders doen en zo meer voeling krijgen met wat je graag doet. “Neen, laat maar,” zegt hij met een lichte ergernis in zijn stem door dat over-enthousiasme van zijn moeder die het licht weer heeft zien aangaan, “ik zal me inschrijven voor een eerste jaar fysica en chemie en dan zien we wel.”
Nu ik een twijgje aan interesse vast heb strooi ik met mogelijkheden in het rond: “Geweldig! Je kan dan een oplossing zoeken voor het nakend watertekort in de wereld?! Meewerken aan een oplossing voor de klimaatopwarming?! En ik zag een documentaire over een nieuwe tak in de wetenschap: gedragsonderzoek bij planten, wist je dat je een plant ook kan conditioneren met de Pavlov methode? Hoe fascinerend!”
“Mama, dat is biologie, dat wil ik helemaal niet doen!” ploft de zoon naast me neer. Ik voel dat ik nu beter kan zwijgen en toets de url in. Maar éénmaal daar geraak ik maar niet verder. Ik druk steeds driftiger op de inlogknop tot zoonlief mij op de kleine lettertjes wijst: ‘vanaf 18 december kan u zich hier inschrijven’. Blijkbaar begint de periode om ‘na te denken over wat je wilt doen’ vandaag, en pas vanaf 18 december, als je genoeg hebt nagedacht en weet wat je wilt, kan je inloggen.
Ok, over enkele weken zal ik de zoon nog eens moeten motiveren om samen met mij achter de computer te kruipen, maar wie weet heeft er in die tussentijd één van de zaadjes toch vaste grond gevonden en straalt de zon op zijn bergtop. In het leven is alles mogelijk, toch?
Zoals verschenen op auparleur.be
Schilderij: Lilith van Damme